1/18/18 iskay
I
Santuyuqmi nisuptinku
Tankar kichkachallay
Tayta Arguedasllay
Aswan qan yuyariwayku
II
papapas riqcharimunqaña
papapas tukuramunqaña
Santuyuqmi nisuptinku
Tankar kichkachallay
Tayta Arguedasllay
Aswan qan yuyariwayku
papapas riqcharimunqaña
papapas tukuramunqaña
Ma
ma
llay,
Kukallay,
Qhun qurisqa Ch’ill
misqapu wan; Iskay Makiy
wan Qan manta Hap’i payukus
paymi; Ta wantinsuyuq Apunkuna
man Phuku rispa, Ch’uya Sunquywan
Waqharishay ki, Tapurishayki. Kikillanta
Willarikuway, Mamallay, Willka Lap’i. May
qin T’ikatataq Kunanri Aqllarisaq? Nuqaqa
Munani, Chiripipas Wayrapipas, Llantuypa
Puka Lastrunta Qatispa Purillaqtam. Apu
Wamankunaq Rimayñinmi Kanki. Machuyku
naq Akunan, Kawsay Lap’i, Hanpi Lap’i.
Sut’intapuni Willariway, Kukallay,
Mamallay. Rimayñiykimantan Llapa
Kawsayñiy Hap’ipakun. Q’apay
ñiykiwan, Q’umir Uyaykiwan
puni, Ñiway: Pay T’ikatan
Apukuna Qanpaq
Aqllaran Ñispa.
Mamallay,
Kuka
llay!
Ma
ma
llay,
Kukallay,
Qhun qurisqa Ch’ill
misqapu wan; Iskay Makiy
wan Qan manta Hap’i payukus
paymi; Ta wantinsuyuq Apunkuna
man Phuku rispa, Ch’uya Sunquywan
Waqharishay ki, Tapurishayki. Kikillanta
Willarikuway, Mamallay, Willka Lap’i. May
qin T’ikatataq Kunanri Aqllarisaq? Nuqaqa
Munani, Chiripipas Wayrapipas, Llantuypa
Puka Lastrunta Qatispa Purillaqtam. Apu
Wamankunaq Rimayñinmi Kanki. Machuyku
naq Akunan, Kawsay Lap’i, Hanpi Lap’i.
Sut’intapuni Willariway, Kukallay,
Mamallay. Rimayñiykimantan Llapa
Kawsayñiy Hap’ipakun. Q’apay
ñiykiwan, Q’umir Uyaykiwan
puni, Ñiway: Pay T’ikatan
Apukuna Qanpaq
Aqllaran Ñispa.
Mamallay,
Kuka
llay!
Maymi mamayki
Maymi taytayki
Kallampa
Qatun unquypi
Ñoqayku hina
Sayay sayaychu
Sipascha
Ayrin ayrinchu
Sunqucha
Munasqay chayamuchkan
k’achata p’achallikusaq
yuraq mankhanchaywan
puka pulliraywan
q’umir mantachaywan,
iskay yana sap’anaywan.
¡Qhawariway má!
Phuchkajina muyuchkani
t’ikajina phanchachkani
qampaq munasqay t’ikanchakuchkani.
¡Paqtataq lluqalla llullarikuwankiman!
¡Paqtataq lluqalla waqarichiwankiman!
Amalla sunquyta phutirichinkichu
Amalla simiyta jayayachinkichu
¡Qhawariy má! Kusisqa kachkani
Munayniyta wiñaypaq jaywasqayki.
Cumac Ñusta
Toralláyquim
Puyñuy quita
Paquir cayan
Hína mántara
Cunuñunun
Ylla pántac
Camrí Ñusta
Unuy quita
Para munquí
May ñimpiri
Chíchi múnqui
Rítí munqui
Pacha rúrac
Pacha cámac
Vira cócha
Cay hínápac
Churasúnqui
Camasúnqui
Titiqaqa mama quca1
hanaq pacaq waqayni qispi umiña
kusi sunqun qhawaykuyki ñawiri hunt’ata
kawsayniytaqmi wayt’arin sumaq sani unuykipi
Sapa p’uncay illariqtinmi
Inti tayta muc’arisunki
quri siminpa yawrayninpitaq
muyuykuqniyki urqukunantin
pukaq’umirraq saniq’illuraq
imasumaqta t’ikaykacanki
Cawpi p’uncay cayamuqtintaq
lirpuman tukun unuyki
rit’i c’ulluyuq apukunaq
uyanku qhawakunanpaq
C’anpiq tutaq p’anpaykusqantaq
yana lliklla hina mast’arikunki
khutu wayrawan aytiykukuspa;
t’uqyaq qhaqyataq lliplliyninwan
q’inqupallayta awarin
k’upacasqa unuykipi
Ritamitay ritamitay
mayu patapi wiñaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
k’aspi chakicha kakuspaqa qasamanta ayqiriwaq,
t’ikachaykita pakakuwaq,
puka uyacha purikuwaq.
Ritamitay-ritamitay,
mayu patapi wiñaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
yana ñawicha kakuspaqa,
pirlay pirlayta waqakuwaq,
«chilinnn-chilinnn» sut’uykunman,
urpi-yananchis yachaykunman,
urpi-yananchis sabiykunman,
warmiq llakikusqachanta,
warmiq waqakusqachanta.
Ritamitay-ritamitay,
mayu patapi t’ikaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
qhantu simicha kakuspaqa,
imataraq rimakuswan,
vidachanchismanta parlakuswan,
pillan t’ipin t’ikanchista,
mayllan ñaqin rurunchista,
chaykunata rimakuswan,
chaykunata parlakuswan.
Kacharpariychay
Yaw yaw ritamita
waqankichus ima,
ama waqaspalla,
chhurchunayukusun,
hampinayukusun.
Yaw yaw ritamita,
ñaqinkichus ima,
ama ñaq’ispalla
suqunanaykusun,
hampinayukusun.
Yaw yaw ritamita
ñaqinkichus ima,
ama ñaq’inpalla,
t’ikariykusunchis,
sunqu nanaytaraq
q’apariykusunchis,
ratama ritamitay.
Wichq’ariypas aychayta,
k’iriypas sunquyta,
qhachuypas ch’ukchayta,
waskhachaypas makiyta chakiyta.
Ichapas,
ichapas mana sayankichu
kurkuy ismunankama.
Chayna kaptinqa,
kuruykunallam apawanqa
Pachamamaykama.
¡Purillasaqtaq chaypipas!
Sach’akunata mikhuchisaq
ismusqa qaraywan.
Arí, ima qhuratapas ruruchisaq,
turaykuna ñañaykuna
mikhunankupaq.
Turankunallataq
ñañaykunallataq
aswan kallpachakunqaku
llanllarisqaywan.
Hinallataq
qhaparisaq
turaypa ñañaypa kunkanpi:
Ari! Quechua kani
Ari! Aymara kani
Ari! Mapuche kani
Awajun!
¡Imatapas ruwaway!
¡Imatapas ruwaway!
Ichaqa, mana hayk’appas
qichuwankichu
pim kasqayta.