Ñawinchay, mayqin simipi:
castellano 
English
Niel Agripino Palomino Gonzales
Kilku Warak’a (Andrés Alencastre Gutiérrezpa qhipa sutin). Canas – Qosqo suyupi 1909 watapi paqarisqa. Canasllapitaq, 1984 watapi wañukapusqa. Allin riqsisqa runa simipi harawiku. Kay liwrukunata qillqaran: Taki parwa 1952, Taki ruru, 1964, Yawar para, 1972. Drama ñisqa tiyatrutapas qillqasqan (El pongo Killkito, Los arrieros, Ch’allakuy). Taki parwa liwrumantan, tayta José María Arguedas allintapuni khaynata ñiran: “la contribución más importante de la literatura quechua desde el siglo XVIII … la culminación del proceso del quechua popular hacia las formas de la literatura escrita.”. Lago Titiqaqa, mama, puma utaq illapamantaña harawinkunanpi takiqtinpas, Kilku Warak’aqaq chay kunamanta riman. Chay rimasqantaqmi kunan pachapunipas munaytapuni yuyaymanachikun. Chhayna 70 wataña lluqsichisqanmanta kaqtinpas, Taki parwa liwruqa musuqraqmi kachkan. Puma sutiyuq harawipi takisqan pumaq sunkhanhina, Kilkuq wirsunkunaqa k’anchawachkanchisraqmi, “intitaraq llakllacinki”, ñisqan hina.
Chaymi Taki parwa liwrumanta, iskay khuyachikuq harawikunata, Mama qucha, P’unchayniykipi, kay blukpi churamuyku. Iskayñinmi qosqomanta harawiku Odi Gonzalespa kastilla simiman t’ikrasqa, chay hawamanpas paypa liyisqallantaq.
Qosqo llaqtapi, 1958 watapi Instituto Peruano Norteamericanopi, Kilku Warak’a pusaq harawinkunata liyisqa. Kilku Warak’aqa kastilla simipipas liyillasqataqmi, unanchasqa hatun Illimani harawintapas. Chaypa grawakusqa awdiyunmi Biblioteca del Congreso en Washington D.C.pa Kungrisuq Liwru waqaychanapi waqaychasqa kachkan. Chaytapas churamullachkaykun kaypi.
Titiqaqa mama quca1
hanaq pacaq waqayni qispi umiña
kusi sunqun qhawaykuyki ñawiri hunt’ata
kawsayniytaqmi wayt’arin sumaq sani unuykipi
Sapa p’uncay illariqtinmi
Inti tayta muc’arisunki
quri siminpa yawrayninpitaq
muyuykuqniyki urqukunantin
pukaq’umirraq saniq’illuraq
imasumaqta t’ikaykacanki
Cawpi p’uncay cayamuqtintaq
lirpuman tukun unuyki
rit’i c’ulluyuq apukunaq
uyanku qhawakunanpaq
C’anpiq tutaq p’anpaykusqantaq
yana lliklla hina mast’arikunki
khutu wayrawan aytiykukuspa;
t’uqyaq qhaqyataq lliplliyninwan
q’inqupallayta awarin
k’upacasqa unuykipi
Awsankatiq k’awcinmantan1
rit’ita asiricispan
quri inri wac’irimun;
tukuy urkun rikc’arimun
tukuy t’ikan llanllarimun
p’uncayniyki cayamuqtin
Ñuqataqmi anca kusisqa
hatun sunqu napaykuyki,
punamantan apamuyki
huq llawt’uta mat’iykipaq
ichumanta awasqata
yawarniywan minisqata
Tuta pukllaq quyllurmantan
asiyninta p’itimuni
simiykiman curanaypaq;
yuraq ñukñu rit’imantan
waqayninta suwamuni
sunquykita qarpanaypaq
Kawsay sipas t’ika mukmu
amapuni ñawiykipi
wiqi unu rurucuncu
amapuni sunquykipi
llaki phuyu tiyacuncu
kawsay kusi wiñay wata
