Si pues sipas
Ñawinchay, mayqin simipi: castellano English
Patibamba urayninpi
Huambarqa chutarayachkan
Mana Adelaininta
Aqawasipi aypayta atispa
Imarayku si pues sipas
Siminta
Maski tinaja qayllanpi harawiq kananta
Chakichinki
Wayra umalla rumi patanpi
Llunlullaña
Loqlollaña rimaykustin
Mana uma poesia
Mana runa
Unay uno
Iskay yaku
Qakuchi niñacha
Chicharunniykita munachkani
Chay chaykita
Wankarani kachichayoq
Kachi kachicha
Gustupaqa aswan katillanoman tiqraykusun
ima simipipas
Upallalla
Llullu llullucha
Wayqokunapi takipakuq
Takierto nispalla
Awer niway
Aysariway
Wakachuta
Pikichaki
Tunas qayta
Leche timpu
Waytapallana
hanay orqupi ruwachanki
Watakuna: |
---|
Suyu/Mama llaqta: |
---|
Llaqta: |
---|
Harawiqkunaq phurman: |
---|
Harawikunaq rimananmanta: | sach'amanta, uywakunamanta (kawsananpaq), ayllupi kawsaymanta, kichwa (runa) kasqanmanta |
---|
Wakin harawikuna, kikillan harawiq
Kallanpa
Maymi mamayki
Maymi taytayki
Kallampa
Qatun unquypi
Ñoqayku hina
Sayay sayaychu
Sipascha
Ayrin ayrinchu
Sunqucha
1/18/18 iskay
I
Santuyuqmi nisuptinku
Tankar kichkachallay
Tayta Arguedasllay
Aswan qan yuyariwayku
II
papapas riqcharimunqaña
papapas tukuramunqaña
Oscar number kinsa y arte poéticas
I
Varios sonidos anunciaban la llegada de Los Altos alazanes de Kurankuni a Waraqo
Y un día galopé de Warkisa a los manantiales de Molino Wayqo
En un caballo del tío Óscar
Esta película es eterna
II
Artepoéticas:
Patan patan puripakuq
Mana riqsisqa
Tuytuq
Mayuman asuykuspa
Asiykuspa
Urmaykaykamuq
Ranra rumi
Ni huqninpas ni wakinpas
Llapan dukturchanuka
opakuna
lonlokuna
tukuy laya hanllakukuna:
ni wakinpas
ni huqninpas
ñoqaykuqa
ñoqanchikllam
kayku
Kikillan harawikuna
Simi
Kay simiy ruwasqaykita atipanchu
qilla qalluy
qulluypaq qillqan
Kay simiy kasqaykita kamarikunchu
chukchu kichka
chikan kanchu
Kay simiy ripusqaykita aypanchu
nanayniy ninay
niy nina
Qichqa
Kanmi huk pata
chaymantam kawsay qawachikun.
Manam chayqa kuchupichu, altupim.
Chaypim tupan llapa ima riqsisqanchik
ima musyasqanchikpas.
Sutinmi qichqa.
Chaypim yachaqkuna
yuyay maskaqkunapas
sayanku.
Chaypim chiqaq tarikun.
Chaymantam quchapas qucha
chaymantam urqupas urqu
chaypipunim pachapas pacha.
Ritamitay
Ritamitay ritamitay
mayu patapi wiñaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
k’aspi chakicha kakuspaqa qasamanta ayqiriwaq,
t’ikachaykita pakakuwaq,
puka uyacha purikuwaq.
Ritamitay-ritamitay,
mayu patapi wiñaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
yana ñawicha kakuspaqa,
pirlay pirlayta waqakuwaq,
«chilinnn-chilinnn» sut’uykunman,
urpi-yananchis yachaykunman,
urpi-yananchis sabiykunman,
warmiq llakikusqachanta,
warmiq waqakusqachanta.
Ritamitay-ritamitay,
mayu patapi t’ikaq ritamitay,
qaqa patapi t’ikaq ritamitay,
qhantu simicha kakuspaqa,
imataraq rimakuswan,
vidachanchismanta parlakuswan,
pillan t’ipin t’ikanchista,
mayllan ñaqin rurunchista,
chaykunata rimakuswan,
chaykunata parlakuswan.
Kacharpariychay
Yaw yaw ritamita
waqankichus ima,
ama waqaspalla,
chhurchunayukusun,
hampinayukusun.
Yaw yaw ritamita,
ñaqinkichus ima,
ama ñaq’ispalla
suqunanaykusun,
hampinayukusun.
Yaw yaw ritamita
ñaqinkichus ima,
ama ñaq’inpalla,
t’ikariykusunchis,
sunqu nanaytaraq
q’apariykusunchis,
ratama ritamitay.
Chinkana
Chinkana machaykunaman riq.
Mana riqsisqa ñankunaman
atipakuq!
Mana qasilla kaq
kita!
Mana takyay atiq
sallqa!
Millay!
(Pukawan yana, Stendhal)