Chukllachallay
Chukllachaypa
taksachalla punkuchan
chullachalla kusillaki kamaqchan
chay kusillakicham
allichallamanta
pakapachalla
rikran mastarisqa yaykumuspam
tullpa patapi wiñay suyaq
kuyakuyta muchaykun
Ninanchikta
rawrarichimusun
muspaq qusñiqa
mana musyayllam
tutawan kuchka
wanpunqa
Manaya tariwasunchu
Killa mastarikuy pachapich
Kutimuy nanayta usiachisun
imaynaraq
ichaya ultima visllaña.
Qasquypin
huñukuykunqa
sunquchallaykiq kuyakuynin
pacha paqariytataq
ripuypataman purisaq
Icharaq kutimuyta
atiyman
ichallaraq.
Sik’isqa Súmaq Raphi
Tayta inti q’ello
q’ellunmanta tutayaypi
tikrakushiaqtinmi
wayrata mañakurqani
kutimunaykama sutiyki
waqaychananpaq
Tutayaq ñankunatan
hasp’irqani
qanta mashkaspay.
utuskurunapas
qaparimuspanmi
nimuwaran
manan rikunichu.
Manan hayk’aqpas
rikunichu nispa
K’irisqa puriyniytaqmi
salqa puriq chakiyta
churarqan q’alay q’alay
panpaman
manchakuy
sasachakuykunapi
urmanankama
Manaña tukukuq
llakiytaqmi kallpaytapas
tutayachiran.
Kikin hanaq pachapi
yupin saqeq yarqhatapas
hasp’ispaymi
purirqkani qanta
mashkaspay,
saphiykimanta sik’isqa
sumaq raphi.
Chiri paraq rit’inta
aparikuspaytaqmi
lluqsirqani intiwan
kushka. Ichaqa lliwmi
¡Chaniq ch’in!
Tuparqanin chunka,
pachak, waranqa ñoqa
hina puriqkuna
ch’uspanpi upallachisqa
qoqawnin apashaqwan.
Ch’usaqmi ñankuna
pachapas chinkarunmi
Warma weqeywan
qarpasqay purun
t’ikatan mashkashiani
rap’ichanpi kallpaykita
ñoqaq kallapaytawan
churaykuspa
sut’illanta qanta
nimunaypaq:
¡Tarisqaykin!
Wañunaykama
mashkaspapas
¡Tarirusqaykipunin!
Pakasqa Ñan
Illariypa qawariyninmi
ñawpa kawsayta ullqayrispa
sumaq uyakunata ruwarichin,
munay luych’uchakunataqmi
kharu ñankunapi tarikuspa
kusi kusisqa pitwikachanku.
Ancha munanakuymi
tunas sachaq pachanpi rukupayukuspa
paraq munayninta allwirichin,
urpiq kusikuynintaqmi
pakasqa ñankunapi
kusi kawsayta tarpurin.
Shaynan munanakuyqa, wiñay taki
pukaykusqa phuyukunaq ruphaq rimariynin
wiñay pachaq kallpachakuynin
kapulihina yana ñawichakuna
pisunaypa maki rikranpi
chiri wayraq wiqinkuna.
Shaynan wayllunakuyqa, sumaq wayta
waylla ichuq ch’uya sukariynin
yuraq amanqaykunaq kusikuynin
k’uychiq chukchan
rit’i urquq qasqunpi
purun t’ikaq q’apariynin.
Shaynan wayllunakuyqa, killa k’anchariycha
q’intiq wiñay musquynin
shullaq llanpu uyan
chiqnisqa musquykunapa yuyariynin
pachaq ukhu sunqunpi
upallaypa phiña phiña qapariynin.
Qunqay Yaku Unucha
Munawankiraq chayqa
achikhariypa llanllariynin urpillay
as k’anchariychawan
mayu killa raymi punchawpi
yana thutata phanchirichiy
kicharisqa ñawi ruruykipitaq
yuyariypa raphinta waqaychay.
Waylluwankiraq chayqa
iphuparaq munakuynin sunqullay
qunqay yaku unuchawan
chiri punchawkunapi
saraq ch’akiyninta thasnurimuy
llanpu makiykipitaq
charanguq tinkuyninta thapachay.
P’unchawtaq qallarin chayqa
shullaq wayllukuynin munakuqllay
¿imanasqan unuchasqa pukyupi
sunqu suwa kayniykiwan
yuyaymananta kicharispa
yawarchasqa tarukaq harawinta
kunturkunaman willamunkichu?.
Chaypiraq tarikunki chayqa yanallay
purun urpiq kurururuynin
¿imanaqtinmi Titiqaqa qocha patapi
kusi sunquykiwan
amaña phiñakuspa
sumay sumaq wallatamanta
atuqman rimapayankichu?,
ñataq qunchuparaqa
lliw tiqsimuyupi
phiñakuyninta mast’arimunña.
Kaypiraqtaq kanki chayqa sunqullay
achikhariypi illariy
wiñay pachaq makinpi k’anchariq quyllur
¿imanasqan ancha kusikuywan
nina rawraq qawayniykiwanpas
ñak’arisqayta thanichispa
urpiq kurururuyninta llanllarichinkichu?,
ñataq qatipayasqa hakaqlluqa
qaqa k’itkukunapi
puñunanta t’oqoramunña.
Qanpiraq kani chayqa tortolitay
purunkunapi allin qura
junio killa chisiyaykunapi wayllurinakuy
¿imanaqtinmi violinpa tinkuyninwan
musuquyniykiq llipikhninwanpas
yuyariyniykita p’istuykuspa
huk harawita takimunkichu?.
ñataq achikyaryqa
sara parwankunapi
musquykunata chikllichimunña.
Ñuqapiraq kanchi chayqa paqpakitay
yana ñawi wikuñacha
qatakunapi purun wayta
¿imanasqan allin kayniykiwan
qunqasqa k’uchukunapi
llakiyniyta thasnuspa
harawita tinkunkichu?
ñataq pillpikunaqa
pukyuq wiksankunapi
wayllunakuyta pakaramunña.
Hina kaqtinqa, puka waytacha
misk’i simi urpillay
upallaypa qapariynin
rawrariq ñawiykiwan
musquyniykuta llanllarichiy,
qayra michiq phiñakuyninwantaq
rit’i urqukunapi
antawaraq qichiphranpipas
llaqtakuna hatarichunku,
mana allin ruwaykunawanmi
saqrakunaq millay kayninwan
llunk’u runakunaq awqayninwanpas
sinchitapuni ñak’ariyku;
hina kaqtinqa, yuraq clavelina
sunqu ruru munay wayta
qunqasqa k’uchukunapi
llanllariq hanaq pacha
pinchinkuruq ñawichaykiwan
musuq kawsayta kicharispa
munakuyniyta raphapapachiy,
runakunaq rimayninwantaq
makinkuta huñurispa
Vilcanota orqokuna
millay kawsayta p’anparinakupaq
Pumawanka punku kicharikuchun,
yana ankakunataq
llapa phiñakuyninkuwan
yachaysapa kayninkuta mast’arispa
allin hamut’ayta paqarichimuchunku…