1/18/18 iskay
I
Santuyuqmi nisuptinku
Tankar kichkachallay
Tayta Arguedasllay
Aswan qan yuyariwayku
II
papapas riqcharimunqaƱa
papapas tukuramunqaƱa
Santuyuqmi nisuptinku
Tankar kichkachallay
Tayta Arguedasllay
Aswan qan yuyariwayku
papapas riqcharimunqaƱa
papapas tukuramunqaƱa
Tiqsi muyuq khatatayninwanmi
ritāi urqukuna upallarqa,
qapariyninta tāuqyarichispan
qayrayasqa Qorilazo chayamurqa,
wiƱay kawsaq Anqoaylluhinan
antawaraq sunqunta kicharirqa
hanaq pacha ankahinataq
waylla ichutapas qaparichirqa.
Amaruq churin chayaramuqtinmi
lliw llaqta runaqa sayarirqa,
ālechuceroā puka punchunta churakuspan
Walaychoqa plazaman yaykurqa,
Yawarnintapas ukyayta munanmanhinan
qayra Mishituta pukllapayarqa
waƱuywanpas tupayta munanmanhinataq
wakaq waqranpipuni rikhurirqa.
Aya takikunata yuyarispanmi
MarĆa Angola chinliliykamurqa
lliw llaqta runataqmi huk rimayllapi
Apu Qaqansamanta maƱakurqaku
Ā”Ama waƱuychu Qorilazo wawqellayā¦!
Ā”Kawsachun Pancho Gómez Negrón ā¦!;
hinallapin illapa tuqyarirparin
Walaychon qariy qariraq, makinta huqarispa
chumbivilcano runakunata napayukun.
ĀæMaypin purimurqanki Walaycho
wayanay raphranta mastarinankama?
ĀæInti taytawanchu tupamurqanki
Killaq wiqintachu pichamurankipas?
ripusqaykimantapachan wawqellay
phiƱakuyta wiƱarichispa
pacha achikyay rikhurimunankama
llaqtaykuwan kuchka, kaypi tarikuyku.
Chaysi tiyuy Lolo Fernandez
taytayta
āYaw Epifanio
qello wakayta
Barrosa nisqanta
Vendiykimanchuā nisqa
PreciomomantaƱa rimachkaptinkus
mamitay taytayta kamachisqa
āchay wakaqa tulluy tulluyllaƱa
ama nisyutachu pagankiā
nispa
Chaymanta mayqin punakupiraq
taytay qepakusqan qipataƱa
WachipapiƱa kaptiyku
Mayqenpi machakusqanpim
Tiyuyqa mamitayta
Kamipayaq karqa:
āmillaymi kanki,
manan wakay valesqanta pagawarankichuā
nispa.
Mamitaytaq mana imatapas
kutichinchu.
Unay unaymantaraq
ManaƱa pani tura
awqanakunankupaq
Barrosachaqa
Waraqupi qaqaparusqa
Hinaptinmi awlitay mama Felico
Condorchallay Aymaraeswan
llapan ismukuchkaq aychata
uruchayuqtaƱa
apachimuwarqaku
Urunta picharispaya
charkita ruwarqaniku
Hinaspan mamitay
sara lawachata
Ollukito con charkitapas
saksanankama
obispo wiqsayoq kanankama
tiyuyta mikuchin
āAmaƱa imatapas
Barrosamantaqa rimayƱachuā
nintaq
KunanƱataq
Sapanka barroco poesiamanta
Rimaykuptinku
Ancha anchata puramente awir
Barrosachaymanta yuyarini
Manachiki
Kay Nuyorkunapiqa ni charkipas
Ni cochayuyupas kanchu:
La waka es poesia wakatakillata
facebukipi mayqinpi rikurini
Tiyuyqa poeta y torero karqa
Chay Barrosa wakachaytaq literata chiki1
You see nothing more than two-hundred animals,
identical.
Yet I can recognize each by her laughter.
And yes of course they laugh.
They intertwine their necks with the wind and they dance.
In the desolate, forbidding mountains
on the dark and silent paths
daily we walk together
sometimes they, sometimes I,
lead the march.
Like Bachās sorrowful hymns
they dissipateā¦
Sometimes swiftly, sometimes placidly
until upon us, the night descends.
And when the appointed day arrives
to Mother Earth I shall express my gratitude
to my dear animal, my appreciation,
and I will slaughter her.
I wonāt waste a single drop of her bloodā¦
Only we know of this exhortation
Only we know who we are
and although we shall cry knowing all of this, so shall we rejoice.
In the silent, distant meadows,
I am a herder.
Our dear sheep are grains of amaranth
scattered upon your heart
stars that shine in your arms.
In the blue, fog-draped fields
near the silvery-gold lagoon
having descended from the sky,
they are grazing.
Just the mist, just the wind.
Our dreams are illusoryā¦
To herd sheep in faraway lands
is more than chasing stars
Ma
ma
llay,
Kukallay,
QhunāāāāāqurisqaāāāāāChāill
misqapuāāāāwan; IskayāāāāMakiy
wan Qanāāāāāmanta Hapāiāāāāāpayukus
paymi; TaāāāwantinsuyuqāāāāApunkuna
man Phukuāārispa, ChāuyaāāSunquywan
Waqharishayāāki, Tapurishayki.āāKikillanta
Willarikuway, Mamallay, Willka Lapāi. May
qin Tāikatataq Kunanri Aqllarisaq? Nuqaqa
Munani, Chiripipas Wayrapipas, Llantuypa
Puka Lastrunta Qatispa Purillaqtam. Apu
Wamankunaq RimayƱinmi Kanki. Machuyku
naq Akunan, Kawsay Lapāi, Hanpi Lapāi.
Sutāintapuni Willariway, Kukallay,
Mamallay. RimayƱiykimantan Llapa
KawsayƱiy Hapāipakun. Qāapay
Ʊiykiwan, Qāumir Uyaykiwan
puni, Ćiway: Pay Tāikatan
Apukuna Qanpaq
Aqllaran Ćispa.
Mamallay,
Kuka
llay!
Ma
ma
llay,
Kukallay,
Qhun qurisqa Chāill
misqapu wan; Iskay Makiy
wan Qan manta Hapāi payukus
paymi; Ta wantinsuyuq Apunkuna
man Phuku rispa, Chāuya Sunquywan
Waqharishay ki, Tapurishayki. Kikillanta
Willarikuway, Mamallay, Willka Lapāi. May
qin Tāikatataq Kunanri Aqllarisaq? Nuqaqa
Munani, Chiripipas Wayrapipas, Llantuypa
Puka Lastrunta Qatispa Purillaqtam. Apu
Wamankunaq RimayƱinmi Kanki. Machuyku
naq Akunan, Kawsay Lapāi, Hanpi Lapāi.
Sutāintapuni Willariway, Kukallay,
Mamallay. RimayƱiykimantan Llapa
KawsayƱiy Hapāipakun. Qāapay
Ʊiykiwan, Qāumir Uyaykiwan
puni, Ćiway: Pay Tāikatan
Apukuna Qanpaq
Aqllaran Ćispa.
Mamallay,
Kuka
llay!
Purini purinki purinchikā¦
runa tiyasqan pachamanqa
puriqllam hamurqanchik.
Llullu wiqinchikmantaraqmi
kunununuq ninapa qapariyninpi
musquyninchikpa iklliriq takinpi
puriyta qallarirqanchik.
Purisun, purisunhinalla.
Samananchik punchawqaā¦
La mar-qucha patanpi
aqullam suyawachkanchik.